Altın, yüzyıllardır mücevherat, yatırım ve süs eşyası olarak kullanılan en değerli metallerden biridir. Gerek görünümü gerek kimyasal özellikleri nedeniyle hem estetik hem de işlevsel açıdan büyük bir öneme sahiptir. Ancak altın takı kullanan ya da yatırım amaçlı altın saklayan birçok kişi şu soruyu sorar: Altın pas tutar mı? Oksitlenir mi? Bu sorunun cevabı, altının saf mı yoksa alaşımlı mı olduğuna göre değişkenlik gösterebilir. Gelin, bu konuyu bilimsel ve net şekilde ele alalım.
Altın Pas Tutar mı?
Hayır, saf altın pas tutmaz. Pas, genellikle demir ve çelik gibi metallerin nem, hava ve özellikle oksijenle tepkimeye girerek yüzeylerinde oluşturduğu kahverengi veya kırmızımsı tortudur. Bu olaya oksidasyon denir. Ancak altın, noble metal (asal metal) sınıfına girer. Bu sınıftaki metaller, hava ve su ile temas ettiğinde kimyasal reaksiyona girmeyecek kadar kararlı yapıdadır. Bu nedenle saf altın (24 ayar) pas tutmaz, kararmaz, küflenmez veya bozulmaz.
Altın Oksitlenir mi?
Saf altın oksitlenmez. Çünkü altın, doğada en kararlı ve reaktif olmayan elementlerden biridir. Oksijen, nem veya hava ile temas ettiğinde yüzeyinde kimyasal değişim oluşmaz. İşte bu yüzden altın binlerce yıldır mücevher yapımında kullanılırken zamanla bozulmadan kalabilmiştir.
Ancak altın alaşımları söz konusu olduğunda durum değişebilir. Bu noktayı ayrı başlık altında incelemek gerekir.
Altın Alaşımları Kararır mı, Pas Tutar mı?
Altın takılar genellikle %100 saf altın değildir. Çünkü saf altın oldukça yumuşaktır ve kolay deforme olur. Bu yüzden takı üretiminde dayanıklılığı artırmak için altın diğer metallerle karıştırılır. Bu karışımlar alyanslar, kolyeler, küpeler ve bilezikler gibi ürünlerde daha dayanıklı ve farklı renk tonlarında altınlar elde edilmesini sağlar.
14 ayar altın → %58,5 saf altın içerir
18 ayar altın → %75 saf altın içerir
22 ayar altın → %91,6 saf altın içerir
Bu alaşımlarda kullanılan metaller genellikle bakır, gümüş, nikel, çinko veya paladyum gibi elementlerdir. Ve işte bu metaller oksitlenebilir!
Yani:
Alaşımlı altınlar zamanla kararabilir.
Kararma veya renk değişimi genellikle altının kendisinden değil, karışımdaki diğer metal bileşenlerin hava veya ter ile tepkimesinden kaynaklanır.
Bu kararma pas değildir; daha çok yüzeydeki oksitlenmiş metallerin oluşturduğu bir tabakadır ve genellikle temizlenebilir.
Altın Neden Bazen Kararır?
Eğer altın takınız zamanla kararıyorsa bunun sebepleri şunlar olabilir:
Terleme: Terde bulunan tuz ve asitler özellikle alaşım metallerle reaksiyona girer.
Parfüm, krem ve kimyasallar: Kozmetik ürünler yüzeydeki alaşımı etkileyebilir.
Nemli ortam: Oksitlenmeye uygun ortamlar, bazı alaşım bileşenlerini etkileyebilir.
Kullanım sıklığı: Sık kullanılan takılar daha fazla dış etkenle karşılaşır ve kararma olasılığı artar.
Altın Neden Uzun Ömürlü Bir Yatırım Aracı Olarak Görülür?
Altının pas tutmaması, oksitlenmemesi ve zamanla bozulmaması, onu sadece mücevher değil, uzun ömürlü ve güvenilir bir yatırım aracı hâline de getiriyor. Fiziksel olarak saklandığında bile, doğru koşullarda korunursa yüzlerce yıl aynı yapısını koruyabilir. Bu da altını eşsiz kılan en önemli özelliklerden biridir.
Kısaca Özetlersek:
✔ Saf altın ne pas tutar ne de oksitlenir.
✖ Altın alaşımları ise kararabilir, ancak bu durum altının kendisinden değil, içindeki diğer metallerin kimyasal tepkimelerinden kaynaklanır.
Bir yanıt bırakın